Bez bieżącej informacji o tym, co faktycznie dzieje się na hali, trudno mówić o świadomym zarządzaniu produkcją. Dopiero połączenie danych z wykonania, zasobów i jakości pozwala reagować na czas i optymalizować procesy tam, gdzie mają realny wpływ na koszty i terminowość.
Czym jest system MES i jak działa?
System MES (Manufacturing Execution System) to klasa systemów informatycznych odpowiedzialna za operacyjne zarządzanie produkcją – pomost między planowaniem a wykonaniem. Ich zadaniem jest uchwycenie rzeczywistego przebiegu procesów produkcyjnych, ich zakłóceń i odchyleń od planu – z dokładnością do minut, maszyn i operatorów.
Nie tylko sygnalizuje odchylenia, ale pozwala też analizować ich przyczyny: czy problem leży w wydajności maszyn, kompetencjach pracowników, jakości surowca, czy nieprawidłowym przebiegu przezbrojenia.
Kluczowe funkcje MES – monitorowanie, analiza, optymalizacja
Dzięki rejestracji danych z każdego etapu produkcji system zapewnia pełną transparentność realizacji zleceń i wspiera ich terminowe wykonanie oraz optymalizuje logistykę wewnętrzną, kontrolując zużycie materiałów i alokację zasobów.
System integruje się z innymi rozwiązaniami IT, co zapewnia płynny przepływ danych w całym łańcuchu planowania i realizacji. MES gromadzi dane historyczne, umożliwiając analizę wydajności, identyfikację wąskich gardeł i raportowanie na potrzeby optymalizacji. Kontroluje również stan techniczny maszyn i harmonogramuje działania utrzymania ruchu, redukując liczbę nieplanowanych przestojów.
Dodatkowo system oferuje czytelną wizualizację procesów – dane są prezentowane w formie graficznej na panelach operatorskich, co usprawnia podejmowanie decyzji bezpośrednio na hali.
Rola MES w cyfrowej transformacji produkcji
Dzięki automatyzacji zbierania danych możliwe jest dokładne śledzenie wydajności maszyn oraz operatorów, a także na analiza wskaźników OEE (Overall Equipment Effectiveness). W połączeniu z systemami do zaawansowanego planowania i harmonogramowania (APS) daje to możliwość ciągłego doskonalenia procesów produkcyjnych poprzez bieżącą weryfikację planów i dostosowanie harmonogramu do rzeczywistej sytuacji na hali.
Jak MES wpływa na jakość i koszty?
- Dzięki precyzyjnemu śledzeniu zużycia materiałów wykorzystanych na konkretną operację, MES umożliwia szczegółowe rozliczenie zużytych materiałów oraz identyfikację obszarów, w których następują odchylenia od norm. Odczyty z maszyn dotyczące zużycia poszczególnych mediów (prądu, sprężonego powietrza, wody, etc.) pozwalają weryfikować, gdzie zużycia są pozanormatywne lub gdzie pojawia się potrzeba modernizacji.
- System dostarcza również szczegółowych informacji na temat stanu maszyn, ich pracy, przepustowości, zatrzymań (z określeniem ich powodów), umożliwiając identyfikację przyczyn przestojów i lepsze zarządzanie wąskimi gardłami.
Przykład wdrożenia MES w polskich zakładach
Przykłady wdrożeń potwierdzają, że system ten znacząco redukuje koszty operacyjne firmy produkcyjnej. Oczywiście wielkość oszczędności zależy od specyfiki firmy, jej procesów oraz punktu wyjścia. W przypadku dużych wolu-menów produkcji, dużej ilości pracowników, rozbudowanego parku maszynowego, nawet kilkuprocentowe osiągane oszczędności w poszczególnych obszarach opisanych w niniejszej publikacji sprawiają, że inwestycja zwraca się w ciągu max 1-2 lata.